Phân bón là các chất vô cơ hay hữu cơ tự nhiên hay tổng hợp được bón vào trong đất để cung cấp các nguyên tố dinh dưỡng cần thiết cho sự sinh trưởng và phát triển của cây trồng, đồng thời duy trì độ phì nhiêu của đất. Phân được dùng để tăng tốc độ sinh trưởng, năng suất, chất lượng hay giá trị dinh dưỡng của cây trồng.

Bón phân cho cây trồng (fertilizer-machine.net)


1. Phân loại

1.1. Phân loại cách #1:

  • Phân vô cơ: Phân hóa học, Phân khoáng
  • Phân hữu cơ
  • Phân chelate
  • Phân sinh học

Phân vô cơ: phân vô cơ là phân bón mà thành phần cấu tạo phân tử không có nguyên tố carbon, trong nhóm này gồm có:

  • Phân hóa học: là phân bón sản xuất theo công nghệ thường có phản ứng hóa học xảy ra. Tuy nhiên, trong một số trường hợp các sản phẩm có thể được sản xuất từ công nghệ tinh tuyển (làm giàu) vật lý những khoáng vật có sẵn trong tự nhiên cũng coi là phân hóa học.
  • Phân khoáng: là phân có nguồn gốc khoáng vật, được khai thác từ lòng đất và qua quá trình làm giàu hoặc chế biến.

Phân hữu cơ: là phân gia súc, gia cầm, than bùn, phân xanh, phân rác, phân ủ dư thừa thực vật, bùn ao, bùn cống, chúng có thể cung cấp chất dinh dưỡng cho cây trồng và cải thiện lý tính của đất. Phân hữu cơ thường được bón vào đất với số lượng lớn để thỏa mãn nhu cầu dinh dưỡng của cây trồng. Sử dụng phân hữu cơ là một phần quan trọng trong các chu kỳ biến đổi các chất dinh dưỡng trong tự nhiên. Ngoài phần chính là chất hữu cơ, mùn phân hữu cơ chứa hầu hết các nguyên tố khoáng nhưng với nồng độ rất thấp so với các loại phân vô cơ.

Phân chelate: là hợp chất giữa chất hữu cơ (acid hữu cơ) và các nguyên tố kim loại

Phân sinh học: là loại phân có chứa các nhóm vi sinh vật khác nhau, được đưa vào bằng nhiều phương pháp, nhằm nâng cao khả năng hữu dụng của các chất dinh dưỡng cho cây trồng từ các nguồn dinh dưỡng mà tự bản thân cây trồng không thể hấp thu được.

1.2. Phân loại cách #2:

  • Phân đơn
  • Phân hỗn hợp
  • Phân phức hợp

Phân đơn: Phân chỉ cung cấp một ngyên tố dinh dưỡng cho cây trồng. Ví dụ: phân urea, super lân

Phân hỗn hợp: Phân cung cấp nhiều nguyên tố dinh dưỡng cho cây trồng, trên nguyên tắc phối trộn các phân đơn lại với nhau (về mặt cơ học). Ví dụ: NPK, DAP

Phân phức hợp: Một loại phân cung cấp nhiều nguyên tố dinh dưỡng cho cây trồng, trên cơ sở các phản ứng hóa sinh.

2. Các chất có trong phân bón

Các dinh dưỡng chủ yếu mà cây trồng hấp thu từ đất là đạm (N), lân (P), kali (K), calcium (Ca), magnesium (Mg), sulfua (S), sắt (Fe), manganese (Mn), kẽm (Zn), đồng (Cu).
  • Trong đó N, P, K là ba nguyên tố chính thường được gọi là các nguyên tố dinh dưỡng đa lượng và là các nguyên tố cây trồng có nhu cầu cao nhất nên thường bị thiếu nhất so với các nguyên tố khác. Phân bón có chứa N, P, K gọi là phân đa lượng.
  • Phân bón có chứa các nguyên tố trung và vi lượng gọi là phân trung và vi lượng.
Trong đất, các nguyên tố đa lượng thường được cây trồng lấy đi với hàm lượng tương đối lớn nên tốc độ kiệt quệ trong đất rất nhanh Ngoài ra, các chất này còn bị mất do các quá trình tự nhiên như rửa trôi, bay hơi hay xói mòn.