Pogostemon cablin, hay còn gọi là Hoắc hương, Patchouli. Là một loài thực vật thuộc họ Hoa môi (Lamiaceae). Đây là một loại cây thảo mộc sống lâu năm, có nguồn gốc từ các vùng nhiệt đới châu Á. Tên gọi "patchouli" bắt nguồn từ tiếng Tamil "patchai" (xanh) và "ellai" (lá).

Phân loại khoa học:

  • Giới (Kingdom / regnum): Plantae (Giới Thực vật)
  • Bộ (Order / ordo): Lamiales (Bộ Hoa môi, Húng, Bạc hà)
  • Họ (Family / familia): Lamiaceae (Họ Hoa môi, Húng, Bạc hà)
  • Chi/ Giống (Genus / genus): Pogostemon (Chi Hồng vĩ, Tu hùng)
  • Loài (Species / species): 
    • Pogostemon cablin: Patchouli (patchouly, pachouli), Hoắc hương, Quảng hoắc hương w

Hình: 





Đặc điểm hình thái:

  • Thân: Thân cây hoắc hương mọc thẳng đứng, phân nhánh nhiều, có thể cao tới 0.75 - 1 mét. Thân vuông, màu nâu tím, phủ lông mịn.
  • Lá: Lá mọc đối, hình trứng hoặc hình bầu dục, dài khoảng 5-10 cm, rộng 3-7 cm. Mép lá có răng cưa, mặt trên màu xanh đậm, mặt dưới màu nhạt hơn. Lá có mùi thơm đặc trưng, càng nát càng thơm.
  • Hoa: Hoa nhỏ, màu trắng hoặc tím nhạt, mọc thành cụm ở đầu cành.
  • Quả: Quả bế, nhỏ, chứa một hạt.

Đặc điểm sinh thái:

  • Hoắc hương ưa khí hậu nhiệt đới nóng ẩm, nhiệt độ thích hợp cho sinh trưởng là 20-30 độ C.
  • Cây ưa sáng, nhưng cũng có thể chịu được bóng râm một phần.
  • Đất trồng thích hợp là đất thịt nhẹ, giàu mùn, thoát nước tốt.
  • Cây có thể được nhân giống bằng hạt hoặc giâm cành.

Thành phần hóa học:

  • Tinh dầu hoắc hương chứa nhiều thành phần hóa học quan trọng, chủ yếu là patchouli alcohol (patchoulol), pogostone, α-bulnesene, α-guaiene...
  • Các hợp chất này tạo nên hương thơm đặc trưng và mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Chiết xuất tinh dầu:

Trong cây Pogostemon cablin (Hoắc hương), lá là bộ phận chính được sử dụng để chiết xuất tinh dầu làm nước hoa.

Cụ thể hơn, người ta thường sử dụng những lá già, đã rụng hoặc sắp rụng để chiết xuất tinh dầu. Lý do là vì lá già chứa hàm lượng tinh dầu cao hơn so với lá non.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, người ta cũng có thể sử dụng cả cành và lá non để chiết xuất, tùy thuộc vào mục đích sử dụng và yêu cầu về chất lượng tinh dầu.

Để tinh dầu đạt chất lượng tốt nhất, người ta thường thu hoạch lá vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát, tránh lúc trời nắng gắt. Sau khi thu hoạch, lá được phơi khô trong bóng râm hoặc ủ lên men trước khi đem đi chưng cất.

Công dụng:

  • Nước hoa: Tinh dầu hoắc hương là một nguyên liệu quý trong ngành công nghiệp nước hoa, được sử dụng để tạo nên các loại nước hoa cao cấp, có mùi hương độc đáo, ấm áp và quyến rũ.
  • Mỹ phẩm: Tinh dầu hoắc hương được sử dụng trong các sản phẩm chăm sóc da và tóc nhờ đặc tính kháng khuẩn, chống viêm, làm dịu da và kích thích mọc tóc.
  • Hương liệu: Hoắc hương được dùng trong các loại nến thơm, xà phòng, tinh dầu xông phòng để tạo mùi hương thư giãn, xua đuổi côn trùng.
  • Y học cổ truyền: Trong y học cổ truyền, hoắc hương được sử dụng để điều trị các bệnh về da, cảm cúm, nhức đầu, rối loạn tiêu hóa...

Thông tin thêm:

  • Hoắc hương được trồng nhiều ở Indonesia, Malaysia, Trung Quốc, Ấn Độ và Việt Nam.
  • Tinh dầu hoắc hương được chiết xuất từ lá và cành non bằng phương pháp chưng cất hơi nước.