Tinh dầu đàn hương Ấn Độ (Santalum album), đặc biệt là từ vùng Mysore, vẫn được coi là có giá trị nhất trên thị trường thế giới do chất lượng vượt trội và truyền thống lâu đời. Tuy nhiên, tinh dầu đàn hương từ Úc (Santalum spicatum) cũng đang ngày càng được ưa chuộng.
Tên thường gọi (Common name): Đàn hương, Sandalwood
Phân loại khoa học:
Giới (Kingdom / regnum): Plantae (Giới Thực vật)
Bộ (Order / ordo): Santalales (Bộ Đàn hương)
Họ (Family / familia): Santalaceae (Họ Đàn Hương)
Chi/ Giống (Genus / genus): Santalum (Đàn Hương)
Loài (Species):
- Santalum album (Đàn hương trắng, Đàn hương Ấn Độ): cho tinh dầu có giá trị cao nhất.
- Santalum spicatum (Đàn hương Úc)
- Santalum lanceolatum (Đàn hương lá mác)
- Santalum vietnamense (Đàn hương Việt Nam)
Hình:
 |
| Santalum album |
 |
| Santalum album |
1. Santalum album (Đàn hương trắng, Đàn hương Ấn Độ)
- Hương thơm: Ngọt ngào, ấm áp, gỗ, balsamic, phức tạp, được coi là tiêu chuẩn vàng cho hương thơm đàn hương.
- Thành phần hóa học: Hàm lượng alpha-santalol cao (khoảng 90%), beta-santalol thấp.
- Phân bố: Bản địa ở Ấn Độ, Indonesia và Philippines. Được trồng ở nhiều nước khác, bao gồm Úc.
- Giá trị: Cao nhất trong ba loài, do hương thơm vượt trội và hàm lượng alpha-santalol cao. Được sử dụng rộng rãi trong nước hoa, mỹ phẩm, hương liệu và y học cổ truyền.
2. Santalum spicatum (Đàn hương Úc)
- Hương thơm: Gỗ, đất, balsamic, tươi mát hơn so với S. album, có note hương đầu xanh và cay.
- Thành phần hóa học: Hàm lượng alpha-santalol thấp hơn, beta-santalol cao hơn so với S. album.
- Phân bố: Bản địa ở Tây Úc.
- Giá trị: Thấp hơn S. album, nhưng vẫn được đánh giá cao. Được sử dụng trong nước hoa, mỹ phẩm và hương liệu.
3. Santalum lanceolatum (Đàn hương lá mác)
- Hương thơm: Gỗ, khói, đất, kém ngọt ngào và phức tạp hơn so với S. album và S. spicatum.
- Thành phần hóa học: Hàm lượng santalol thấp hơn so với hai loài kia.
- Phân bố: Bản địa ở Úc (phía nam và đông).
- Giá trị: Thấp nhất trong ba loài. Chủ yếu được sử dụng trong các sản phẩm chăm sóc da và hương liệu.
3. Santalum lanceolatum (Đàn hương Việt Nam)
- Phân bố: Từng phân bố rải rác ở các tỉnh miền Trung, Tây Nguyên và Nam Bộ.
- Đặc điểm: Cây gỗ nhỏ, thường sống ký sinh trên các cây chủ khác.
- Hương thơm: Tương tự như Santalum album nhưng nhẹ hơn.
- Tình trạng bảo tồn: Cực kỳ nguy cấp (CR) theo Sách Đỏ Việt Nam.
Hiện nay, một số tổ chức và cá nhân đang nỗ lực bảo tồn và nhân giống đàn hương Việt Nam. Tuy nhiên, do số lượng cá thể trong tự nhiên rất ít, việc bảo tồn và phát triển loài này gặp nhiều khó khăn.